LOKALNI HEROSI: PAN HAVRANEK W KAPELUSZU

69 Comments on “LOKALNI HEROSI: PAN HAVRANEK W KAPELUSZU”

1. W kwestii silnika. Po kolejnych modernizacjach silnik ten napędzał Škode Favorit, Škode Felicie i Škodě Fabie
   To w kwesti nasmiewania się z Czechów i ich techniki.
   Silnik skończył swój żywot wraz z wprowadzeniem II generacji Fabii

   Co do silnika i samej Skody. Naprawdę trzeba się postarać aby ugotować silnik w Skodzie 105/135. Jeśli się nie ciśnie to bez problemu i bez chłodnicy pojezdzi.
   A z czeskich patentów to w tylnonapedowej Skodzie Czesi w bagaznikach woza worki z piaskiem lub z cementem

   • Obciążanie bagażnika w tylnonapędówkach to standard 🙂

     Co do przegrzewania: sam pamiętam z lat 90-tych, kiedy pojawiły się pierwsze prawdziwe korki na drogach, nieraz obok korka stała Skodovka z otwartymi obiema pokrywami. Artykuły polskie (z Automobilisty) mówią, że to dotyczyło tylko zakamienionych układów, ale wtedy wszyscy jeździli na kranówce, więc coś w tym musiało być. Zresztą już tutaj komentatorzy zdążyli się wypowiedzieć 🙂

   • Skid: ten silnik wystepowal tez w Octavii! tylko bardzo krotko bo nikt tego prawie nie kupowal, ja tam bym taka octavie chcial 🙂
     https://skoda-octavia-club.estranky.cz/clanky/zajimavosti/skoda-octavia-1-4-mpi.html

     PS: ten silnik nie pojedzie bez chlodnicy nigdzie, tam sa mokre tuleje, czyli bez wody po chwili pracy sie przegrzewa smiertelnie – sprawdzone na kolegi Skodzie 120 – w zimie (ze spuszczona woda) pare razy sobie ja odpalilismy zeby posluchac chociaz jak ladnie chodzi, doslownie na chwile, i znow byla do wymiany uszczelka pod glowica – te silniki sa bardzo wrazliwe na przegrzanie, oczywiscie jesli wszystko w ukladzie chlodzenia jest OK to sa bardzo trwale, co potwierdzaja miliony zgnilych Felicji dzielnie cisnacych nadal na przekor wszystkiemu, no ale Felicja (i juz Favorita chyba tez) maja aluminiowe glowice, pewnie lepiej to wspolpracuje z aluminiowym blokiem (rozszerzalnosc temperaturowa)

     tutaj ladnie pokazany remont Skodowego silnika:
     https://www.youtube.com/watch?v=1TSVR1m9468

   • A Jay Leno twierdzi, że jego tylnonapędowa tylnosilnikowa tatra steruje się fantastycznie. Achaaa… ciężka i długa.

2. Jak zwykle świetny artykuł, ciekawi mnie tylko fakt wycofania modeli 105 i 120 a to z tego powodu iż mam 120L z początku 1989 roku kupioną w RFN i przywiezioną od razu do Polski. Z dokumentów które mam wynika że taka skoda kosztowała 4870 DM a cło kosztowało 870 000 zł.

   • do 1987r. produkowali 105, 120 i 130, potem – 125, 135 i 136. Tak mówią źródła. Być może na zachodnich rynkach stosowano inne oznaczenia, a może chodzi Ci o model 125L – bo to jest to samo, co 120L, tylko z piątym biegiem – tak oznaczano właśnie auta 1,2-litrowe z lat 1988-1990.

     • No właśnie ciekawe, jestem na 100% pewien że to 120L z 1989 z 4 biegową skrzynią, mogę nawet wstawić zdjęcia dowodu i niemieckich dokumentów z salonu. A może jeszcze je produkowali a szły tylko na export?

     • Jasne, wierzę. Widocznie szeroko dostępne w sieci źródła nie są do końca dokładne. A może np. auto stało w magazynie kilkanaście miesięcy? Bo w RFN wpisuje się datę rejestracji, nie produkcji. Takie historie nie są niczym dziwnym – u mojego taty były kiedyś Hondy Concerto, sprzedawane jako nowe z wbitym rocznikiem chyba dwa, o ile nie trzy lata do tyłu (poszły jak woda, bo były mocno przecenione).

     • Do tego jeszcze wystarczy spojrzeć na znany portal ogłoszeniowy i są tam wystawione 3 egzemplarze 120 z 1989 ?

3. Mój tata miał dawno temu taką Skodovkę – w kolorze “modrym” – niebieskim jak z czeskiej flagi. Wspomina go dobrze, jako stosunkowo mało problematyczne i oszczędne auto jak na “tamte lata”. Samochód jednak dokonał żywota właśnie z powodu usterki w kluczowym momencie – auto zgasło i nie chciało ponownie zapalić na torach tramwajowych i jedyną rzeczą na jaką wystarczyło czasu było (jak sądzę) pospieszne ewakuowanie się. Z auta ocalało jednak trochę części, w tym silnik, które to udało się odsprzedać. Po dołożeniu grosza ojciec z pokorą przesiadł się na krótki czas do Fiata 126p, do którego jak mówił “sądził, że nie będzie już musiał wsiadać”

4. bardzo fajny artykul, jeden z fajniejszych ostatnio 🙂
   ja tam akurat moge smialo porownac Skode 120 z Duzym Fiatem, bo Fiata kupe lat mialem ja, a rownolegle Skode mial moj bardzo dobry kolega z Milejowa. Fiat byl kupiony za 600zl a Skoda za 100zl. Skoda ta byla z jakiegos niemieckiego eksportu przywieziona kiedys I ZUPELNIE NIE GNILA!! byla ocynkowana!!! szla nieznacznie lepiej od Duzego Fiata, a przy tym palila MNIEJ NIZ POLOWE benzyny przy spokojnej jezdzie na naszej “trasie testowej” gdzie testowalismy rozne nasze samochody na litrowej butelce benzyny po ruskim piwie podlaczonej wezykami zasilania i powrotu zamiast baku paliwa. jedynym usprawiedliwieniem dla Fiata bylo to, ze mial LPG, ale na tym gazie i tak jazda wychodzila drozej, niz Skoda na benzynie!! (Fiat palil 15l gazu, Skoda jakies 7l benzyny).
   Natomiast Skoda to nie same zalety. oczywiscie przegrzewala sie ciagle, a po zagotowaniu ze 2 razy odrazu byla do wymiany uszczelka pod glowica. prowadzenie bylo takie sobie, no ale prowadzenie DFa wcale wiele lepsze nie jest, w tamtej jednak Skodzie (byla to tak na prawde 105tka z silnikiem 120stki) slimakowa przekladnia kierownicza STRASZNIE ciezko sie krecila i bylo to dosc irytujace, choc najbardziej dla mnie irytujacy byl strasznie maly moment obrotowy – Skoda nieda sie ruszyc bez gazowania, bo ona zawsze zgasnie, moze dlatego dziadki zawsze tak gazuja przy ruszaniu – z przyzwyczajenia, Fiata az tak gazowac nie trzeba bylo

   • Czyli mniej więcej zgadza się wszystko… A co do układu kierowniczego, to może po prostu był zużyty?

     • przekladnia byla zatarta po prostu 🙂 to normalne jak niema oleju, bo wyciekl 😉 ja zatarlem dwie w Duzym Fiacie 😉

     • Tak myślałem 🙂 Bo generalnie Skoda jest lżejsza od 125p, ma wąskie koła i b. lekki przód, więc kierownica powinna obracać się lżej.

     • znalazlem jeszcze grupowe zdjecie kolegi Skody, mojego Fiata i naszego Zuka 🙂
       https://zapodaj.net/images/ca218e86ac2e0.jpg

     • Benny – zapewne znasz tą metodę, ale nieszczelną przekładnię, aby uchronić przed zatarciem, należy naładować towotem, ewentualnie rozcieńczonym olejem.

     • towot to byleco (wiem ze kiedys nie bylo w czym wybierac) ale w dzisiejszych czasach duzo lepiej napchac tam do pelna smaru do przegubow – jest na prawde rewelacyjny i wcale tez nie jakos wyjatkowo drogi.
       a co do moich przekladni w DFie – one kosztowaly jakies 30zl na zlomie wiec kto by sie tym przejmowal 😉

5. Szybki komentarz w trakcie lektury: “projekt zablokowali Sowieci bojący się konkurencji dla swojego Żiguli, ale to nieprawda – do ZSRR nie importowano żadnych samochodów osobowych, a w całej RWPG popyt znacznie przewyższał całość podaży” – ależ Szczepanie, jeżeli z jakichś powodów Rosjanie mieliby blokować powstanie nowych Skód, to z pewnością nie dotyczących rynku wewnętrznego RWPG (na to władze miały z gruba wyjechane), tylko z powodu eksportu na Zachód, gdzie mogły rzeczywiście przyblokować Łady w roli zarabiaczy dewiz.
   Być może ta blokada to legendy miejskie, ale tajnych dokumentów Moskwy jeszcze nikt nigdy nie poznał i nie pozna. Nie można jej (tej blokady) wykluczyć.

   • Oczywiście prawda, że do moskiewskich archiwów nikt nie wchodzi. Tys prawda (cytat), że nawet nie wszystkie ustalenia musiały być zapisywane i archiwizowane. Dementi legendy znajduje się natomiast w źródłach czeskich, w tym w ichniejszej Wikipedii (w angielskiej jest z kolei potwierdzenie, ale ja nie opieram się nigdy na samej Wikipedii, a Czechom w tym temacie wierzę bardziej).

   • Podobnie nie można wykluczyć udziału reptilian 😉

     Szczepan już wielokrotnie pisał, że gospodarka bloku wschodniego nie miała nic wspólnego z ekonomią. Do ciągłego braku kasy dodajmy masy dziwnych lokalnych układów na wszelkich szczeblach krajowych i projekt był uwalony bez potrzeby Moskwy (przy czym podejrzewam, że towarzysze na Kremlu interesowali się większością tych projektów jak przeciętny pracownik budowlany zwyczajami godowymi niesporczaków) – ale lepiej brzmi “Moskwa zabroniła”…

     • Właśnie mniej więcej w ten deseń piszą Czesi – że rządy CSRS i NRD miały dość łożenia milionów na projekt, którego końca nie było widać. Ale oczywiście, żadnych dokumentów nikt z nas nie widział, autorzy tych tekstów pewnie też, dlatego wykluczyć nic nie można.

6. Automobilownia wywołuje różne rzeczy ze zwojów pamięciowych. Historia zakupu Skody 105 L mojego wujka (tak naprawdę kolegi Taty) – słyszałem ją jako dziecko. Po odbiór owej Skody z Polmozbytu trzeba było jechać do Gdańska. Dlaczego do Gdańska? Nie mam pojęcia – zapewne tam akurat “rzucili”. Wujek pojechał pociągiem. Załatwianie odbioru samochodu ciągnęło się na tyle długo, że po próbne numery rejestracyjne zdążył niedługo przed zamknięciem urzędu komunikacji. Tam okazało się, że okienko zamknięte, a “pani od numerów” poszła już do domu. Wujkowi nie uśmiechało się spędzanie nocy w Gdańsku i postanowił zaryzykować: za szybą owego zamkniętego okienka leżał stosik numerów próbnych – z głupia frant przepisał leżący na wierzchu numer i umieścił go na kartonie na aucie, po czym ruszył do Łodzi. Trasa długa, zwłaszcza niedotartą Skodą. Zatrzymał się po drodze na jakiejś stacji benzynowej. Patrzy – podjeżdża inna nowiutka Skoda, w innym kolorze. Ale z tym samym numerem rejestracyjnym wypisanym na kartonie. Jakiś inny nabywca Polmozbytu wpadł na ten sam pomysł.

   • Niesamowita historia 🙂 A tak w ogóle, to sam się nie orientuję w przepisach z tamtych lat – jak wyglądała kwestia ubezpieczenia przy takich próbnych numerach?

     • kiedys OC nie bylo obowiazkowe 🙂 a nowym samochodem raczej nikt nie jechal tak zeby sie rozbic

     • Aż sobie poszukałem: było obowiązkowe od 1961r:
       https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/19431/1/008%20ANDRZEJ%20W%C4%84SIEWICZ.pdf

     • Obawiam się, że sporo osób wtedy niespecjalnie przejmowało się ubezpieczeniem OC – póki polic… tfu! milicja nie zatrzymała, to nikt nie miał szansy tego sprawdzić, bo żadnych centralnych rejestrów, o ile mi wiadomo – nie było. Ale przyznaję, że niewiele wiem na ten temat.

     • Muszę się popytać tych, co pamiętają

7. Świetny tekst ale (pierwszy raz używam tego słowa na automobolownii) brakuje zmianek o wersjach sportowych przygotowanych przez MTX. MTX chyba wypuścił kilka serii Rapid kabriolet?

   • Kilka było serii od MTXa, i wiele ofert firm zachodnich. Przedstawiłem po jednej, bo na więcej nie mam tu czasu ani miejsca (z tym że zaznaczyłem, że to nie jedyny przykład). O rajdach nie zazwyczaj nie piszę, bo takie tematy są bardzo obszerne, a źródła znaleźć nie tak łatwo.

8. Jak już pisałem, według mnie Polacy nie mają wcale negatywnego stosunku do Czechów i ich techniki. Nie dość że Skoda jest w Polsce dość popularna, to i wśród właścicieli broni wielu z nich jak ma jakiś pistolet, to jest to CZ 75. Zresztą, Czesi jako jedyni w UW nie mieli karabinka Kałasznikowa jako swojej podstawowej broni długiej w wojsku (mieli swój Sa vz. 58). A co do tylnosilnikowej Skody- pamiętam jakiś czas temu reklamę chipsów gdzie komora silnikowa robiła za bagażnik 😉

9. Wydaje mi sie ze od poczatku wszystkie modele z silnikiem 1,3 mialy zawieszenie w postaci wachaczy skosnych.
   Sam mialem 2 skodovki-105 I 120.W obydwu udalo mi sie zagotowac silnik z powodu zawieszonego termostatu.Niestety TTTM.W obydwu rowniez zgubilem podczas jazdy tylne kolo-problem pekajacych polosi.
   Wersja 120 GLS miala przed liftingiem [w odroznieniu od innych wersji] chlodnice oleju-to taka ciekawostka
   Ja bardzo mile wspominam te samochody.Rok temu licytowalem Estelle z silnikiem Yamahy-cudowny egzemplarz,idealny na przejazdzki weekendowe.Niestety cena mnie przerosla 🙂

10. 1. Wydaje mi się, że zdanie “to se uz nevrati” pochodzi z ktoregos z czeskich filmow a nie z naszych dowcipow o Czechach. Jest tez piosenka Heleny Vondrackowej o tym tytule, a ona raczej nie inspirowala sie polskimi dowcipami na swoj temat. 🙂
    2. Co do stylistyki, to Skoda miala w swojej historii modele bardzo udane. Przedwojenny Popular Monte Carlo czy Superb z pewnoscia nie maja sie czego wstydzic na tle innych marek popularnych z tamtych czasow. Po wojnie Spartak czy 1000MB to tez bardzo ladne projekty, nie ustepujace zachodnim. Problemem byla postepujaca degrengolada socjalizmu, ktorej wynikiem byl model 105, chyba faktycznie najgorszy w calej historii marki.
    3. Koncepcja tylnosilnikowego sedana w Czechoslowacji powstala w tym samym czasie kiedy we Francji sprzedawano Renault Dauphine, w RFN NSU Prinz, a w USA Corvair. Nie byla to jeszcze wtedy koncepcja przestazala. Tyle ze potem juz oczywiscie nigdy nie bylo pieniedzy na opracowanie nowego modelu i ciagnieto to zdecydowanie za dlugo. Ale tu warto przypomniec ze Syrene budowalismy do 1983 😉
    4. Obecnie Skoda jest chyba najstarsza wciaz istniejaca marka samochodowa na swiecie.

    • Ad1) Piosenkę kojarzę, ale Maryli Rodowicz 🙂 A o tym, że zdanie “to se nevrati” nie jest w ogóle używane przez Czechów, a jeśli już coś, to znaczy “nie opłaca się” – to słyszałem w telewizji w niegdysiejszym programie “Europa da się lubić”. Mogę się jeszcze spytać znajomych Czechów dla pewności, ale w Internecie też łatwo znajdziesz tę wersję.

      Ad2) Design to oczywiście kwestia gustu, Skody mogą się komuś podobać lub nie, ale nigdy nie były uważane za emocjonujące – po prostu takie pozycjonowanie.

      Ad3) Układ tylnosilnikowy to dziecko bardzo krótkiego okresu czasu, kiedy zrozumiano już, że w małym aucie układ napędowy lepiej jest zblokować przy jednej osi, ale jeszcze nie umiano robić niezawodnych przegubów napędowych umożliwiających skręcanie przednich kół. Kilka marek, które to stosowały, po raz pierwszy zrobiło to właśnie w tym krótkim okresie, a potem tak zostało siłą rozpędu (VW, Porsche, Fiat, Renault). Corvair był kalką “Garbusa” i tylko z tego wynikał jego layout. A w latach 60-tych wszyscy już mówili, że to anachronizm i nie ma przyszłości.

      Ad4) Najstarszy producent aut działający w sposób ciągły to bezapelacyjnie Peugeot. Jako producent automobili Skoda ma istotnie tradycje XIX-wieczne, ale wtedy firma nazywała się Laurin&Klement. Skoda to nazwa koncernu zbrojeniowego, który wykupił fabrykę Laurin&Klement i nazwał tak jej produkty dopiero w latach 20-tych.

      • Myślę, że nie sama dostępność przegubów była tu powodem. Już w latach 30 istniała sprawdzona, stosunkowo niezawodna konstrukcja – przegub typu Citroen, czyli ni mniej ni więcej tylko podwójny zintegrowany krzyżak. Znany m.in. z Wartburgów 353 i 1.3, wczesnych Renault 4, ale także choćby z Citroenów DS, gdzie przenosiły na koła ponad 130 koni. Pojazd z silnikiem z tyłu był chyba raczej znacząco tańszy w produkcji i prostszy w projektowaniu niż odpowiednik ze zblokowanym przednim napędem przy wykorzystaniu ówczesnej technologii. Sensowne zaprojektowane małe tanie auto z przednim napędem to dopiero Autobianchi A112, czyli koniec lat 60. Mam na myśli optymalny układ, czyli zawieszenie MacPherson plus oddzielna skrzynia obok silnika. Wcześniejsze konstrukcje zawsze miały element/rozwiązanie znacząco utrudniający serwisowanie, trwałość bądź pogarszający trakcję. A to skrzynie pod silnikiem jak w Austinach i Morrisach wraz z ich nietypowymi zawieszeniami, a to monobloki Peugeota, a to zawieszenie na poprzecznym resorze w Primuli

      • A co powiesz o 2CV? Najtańszy samochód świata wtedy. Ale początkowo z przegubami miał problemy, jak każdy.

    • Wiadomix, bo Syrena miala nowoczesny przedni napęd.

11. Mój dziadek miał 105L z 1984 zakupioną za dewizy, odbiór jakoś dziwnie wyglądał – musiał jechać po nią ze wschodu Polski aż gdzieś pod granicę z NRD. O słynnych już osiągach silnika 1050 się nie wypowiem, ale gniło to to zdecydowanie mniej niż wyroby z FSO. Wóz dzielnie służył jako wół roboczy gdzieś do 2010 roku.

12. Tylnosilnikowe skody produkowano aż do 1990 roku, sam miałem rapida 136 z roku 1989. Poza tym do naszych kantów i poldonow nie powinno porównywać się modeli 105/120, bo to trochę inna klasa, ale wyłącznie do mało u nas znanych wersji 130/135/136. Bo moim zdaniem w codziennej eksploatacji lały one nasze wyroby już bez żadnego ale. Po pierwsze mocniejsze silniki częściowo załatwiały kwestie osiągów. Poza tym modele 1300 ccm miały z przodu świetne, 4-tłoczkowe hamulce na sztywnym zacisku. Skuteczne i bezobsługowe, w odróżnieniu od aluminiowego badziewa z produktów FSO. Zresztą nawet podstawowe modele Skód miały sztywny, 2-tłoczkowy zacisk, może nie tak skuteczny, ale równie niezawodny. Tylna wielowahaczowa oś poprawiała prowadzenie (wahacz wzdłużny był analogiczny z modelami 105.120, dołożono górny wahacz skośny i półoś z przegubami równobieżnymi w miejsce osi łamanej tańszych modeli. O zaletach zębatkowej maglownicy nawet nie wspominam, przy takim rozkładzie masy można było kręcić jednym palcem na parkingu. We wnętrzu zastosowano inny wystrój i lepszej jakości. Rapid posiadał fantastyczne sportowe fotele ze zintegrowanymi zagłówkami. Bardzo wygodne i trzymające w zakrętach. W opcji kryte beżowym welurem. Co do przegrzewania się silników – to zdarzało się amebom zasiadającym w tej samej loży z matołami. którym w Wartburgach zalewało świece. Ja zjeździłem tysiące kilometrów różnych tras, w różnym klimacie i nigdy nie było problemu. Po prostu w układzie powinien być płyn a nie woda, sam układ szczelny i odpowietrzony (bo kto tam interesował się do czego służy ten mały kurek w bagażniku), a wentylator chłodniczy sprawny.

    • Ogólnie produkowano do 1990r., prawda, ale od 1988r. to były właśnie modele 125/135/136, a nie 105/120. Tak twierdzą zgodnie wszystkie źródła. Prawda też, że te najpóźniejsze wersje sam wolałbym od “Kanta”, tylko że one były o wiele lat młodsze konstrukcyjnie. W ich czasach produkowano już Favoritkę, o kilka klas nowocześniejszą, więc i one były anachronizmem, chociaż oczywiście dużo lepszym od pierwszych 105tek.

      Co do przegrzewania – zaznaczyłem, że to dotyczyło zaniedbanych egzemplarzy.

13. a ja też mam wspomnienie z lat szczenięcych ze skodą 105 w roli głównej ale trochę innego typu:
    Pewnego wieczoru z kolegami koczowaliśmy pod knajpką, zlokalizowaną na przeciwko sklepu nocnego. Około godziny 23 zobaczyliśmy dość dziwnie podekscytowany patrol policji – chłopaki biegli coś do siebie szepcąc, w stylu “szybciej, szybciej, bo nam zwieje” i udali się na pobliski parking. Po kilku minutach z tegoż parkingu wyszedł średnio trzymający się na nogach kolega z hasłem:
    – ktooo ma tu swas prawooo jasssdy?? – Zgłosiło się kilka osób, ale po pytaniu uściślającym:
    – aale ktoo nieepił?- Zostałem tylko ja.
    – zaawiesiesz mie dodomu, moim ałłtem, dam dyche!
    – dychę??
    – więzej nieemam – muziałem dać tym *stróżom prawa, żeby mi prafka niee zabrali
    Ucieszyłem się z przejażdżki, bo prawko miałem jakieś 2 miesiące i żadnych możliwości jazdy. Już oczami duszy widziałem siebie prowadzącego Golfa, Audi 80 albo BMW 3 (na takie auto oceniłem wygląd właściciela). Jakież było moje rozczarowanie gdy na parkingu zobaczyłem tłumek policjantów otaczających żółtą Skodę 105…
    Ale w sumie przejażdżka Skodziną odhaczona, dobry uczynek spełniony no i dycha w kieszeni.

    • Haha, mnie jeszcze nikt nie zapłacił za jazdę autem (poza partycypacją w kosztach paliwa na różnych wycieczkach, ale to coś innego). No i tylnosilnikową Skodą jeszcze nie miałem przyjemności. Gdyby ktoś gdzieś w okolicy posiadał, to oczywiście serdecznie się polecam z ewentualnym artykułem przejażdżkowym 🙂

      • ja moge polecic przejazdzke “prawdziwym polskim Esiokiem” 🙂 czyli traktorem z przeogromnym 2 litrowym jednocylindrowym dizlem Andoria S320 z 1960r (sam silnik suchy wazy ok 350kg! a samego oleju wchodzi 20l), mostem i skrzynia z gaza/lublina51 pamietajacego 2 wojne i samodzialowa rama. juz podremontowalem i jezdzi 🙂

14. Gdyby projekt Skody 720 wszedł do produkcji w niezmienionej lub prawie niezmienionej formie, moim zdaniem byłby to jeden z najładniejszych wozów państw RWPG, i jednocześnie jedyny pożądany przeze mnie klasyk z tych rejonów.
    Co do Skody 742 – mam co do nich mieszane uczucia. Z jednej strony podoba mi się taka przedliftowa z pojedynczymi reflektorami i “żelazkami” z tyłu (bo polift za bardzo mi zalatuje okropnym Wartburgiem 1.3), ale nie mogę oprzeć się wrażeniu, że faktycznie jest w jej wyglądzie coś niesamowicie grzybiarskiego.

    • Gdybym żył w UK i szukał najtańszego możliwego wozidła – Skoda 105 miałaby sens. Ale gdybym żył w RWPG i za jakikolwiek samochód musiał zapłacić sto pensji, to chyba faktycznie wolałbym coś milszego oku – bo za takie pieniądze mało kto zgodzi się na coś, co nie wzbudza chociaż cienia uśmiechu, z jakiegokolwiek powodu.

      • to jest dla mnie wogole ewenement, ze za komuny mnustwo ludzi wydawalo te 100 pensji i czekalo w gigantycznych kolejkach na nowe samochody ktorych zawsze bylo za malo, nie potrafie sobie tego wyobrazic, czy az tak bezwartosciowe te pieniadze byly ze ludziom nie szkoda bylo tyle kasy wydac? ja nie wyobrazam sobie wydac 10 pensji no bo juz za 25tys chyba najtansza Dacie dalo by sie kupic a co dopiero 100!! niewyobrazalne to dla mnie.
        No chyba, ze wszystko co jakos jechalo choc mialo juz wtedy 20 lat nadal kosztowalo na wolnym rynku niemalze tyle co nowy w kolejce za 2 lata, albo chociaz polowe, no ale chyba nie?

      • Zdziwię Cię: ładny używany kosztował WIĘCEJ od nowego, bo był dostępny od ręki. Dopiero totalny złom można było kupić w miarę tanio, przy czym “w miarę tanio” to też była konkretna wielokrotność miesięcznego wynagrodzenia.

      • nie było za bardzo na co innego wydawać pieniędzy, a jak ktoś miał auto, to otwierały się przed nim zupełnie nowe możliwości…

      • Te 100 pensji w PRL, to było trochę inne 100 pensji niż obecnie, bo:

        1. inne były koszty życia (nie było kredytów hipotecznych, więc albo dostawało się mieszkanie z przydziału, albo mieszkało wspólnie z rodzicami/dziadkami), w zakładach pracy można było liczyć na różnego rodzaju ulgi (przykładowo moja matka pracowała w branży energetycznej i z tego co pamiętam aż do początku lat 90-tych rodzice byli zwolnieni z rachunków za prąd, a w innych branżach były innego rodzaju “deputaty”);

        2. nie było towarów, nie była też rozwinięta prywatna branża usługowa, więc nie bardzo było na co wydawać pieniądze, rzeczy się bardziej “załatwiało” niż kupowało.

        W efekcie ludzie w PRL mieli pieniądze – takie też było jedno z założeń Gierka, że wprowadzenie malucha jako celu, na który ludzie będą oszczędzać zdejmie z rynku nadmiar gotówki i zlikwiduje tzw. “nawis inflacyjny”. Tłumaczy to też dlaczego w PRL nauczyciel na państwowej posadzie z samochodem za 100 pensji nie był jakimś ewenementem.

      • Pamiętam z mojego dzieciństwa, że relacje wartości używanego jakiegokolwiek samochodu do pracy były takie, że totalnie przegnite auto (znam taki przypadek PF 125p) opłacało się rozebrać w drobny mak, spawać całymi miesiącami niemalże budując od podstaw i żeby było śmieszniej na koniec można było jeszcze na takim sprzęcie zarobić przy sprzedaży.

15. Dzięki za wpis – bardzo lubię ten pojazd. W mojej pamięci, sięgającej mniej więcej końcówki I połowy lat 80, Skoda taka od zawsze miała ksywkę “Rumburak”, nadaną żółtej/beżowej 105-tce ówczesnego sąsiada z klatki przez innych zmotoryzowanych mieszkających w tym samym wejściu, a związaną z emisją serialu “Arabela” (chociaż tam akurat ten model raczej nie występował, co potwierdza serwis IMCDb).

16. Świetny tekst jak zawsze!
    Ale co do kontekstu to trochę się przyczepię. Wystarczy zapisać Havránek z akcentowanym á i okazuje się że to nazwisko nosi 2157 osób
    (Příjmení Havránek má 2157 lidí). ?
    Poza tym na austriackich drogach przy granicy z CZ napisane było “Rechts fahren(?)”, jak również coś po czesku, ale także po “polsku” “Jechać prawo” potem zmienione na “Jechać prawą stroną”.

    • Dzięki za uświadomienie z nazwiskiem!!

      Co do tablic – być może były różne w różnych miejscach? Ja sam od lat już takich nie widziałem, ale ludzie relacjonowali mi, że piszą właśnie po czesku – ale tylko przy granicy.

17. Kiedyś czytałem książkę etnografa i slawisty, który w czasie studiów w Pradze, postanowił się nieco oswoić z potocznym językiem czeskim i posłuchać jak mówią w knajpie – z czasem nawiązał rozmowę i zapytał miejscowych jakie mają niecenzuralne słowo określające Polaków, a oni odpowiedzieli, że nie mają, po prostu dla nich słowo Polak jest niecenzuralne 🙂

    • Dobre 🙂

18. W kwestii tylnych wahaczy: wszystkie skody tylno-silnikowe miały wahacze skośne z tego wynika ustawienie tylnych kół w “pozytywie” ale tylko w samochodzie nieobciążonym – jak wsadzić trzech grubasów koła będą w negatywie.
    Geometrycznie układ jak w maluchu – tyle , że maluch miał pełny skośny wahacz i nieosłoniętą półoś tu mamy obudowę półosi napędowej łączącą się z wahaczem wzdłużnym i przenoszącą siły z zawieszenia – całość tworzy wahacz skośny.

19. Hmm. W komentarzu piszesz o 100 pensjach, a z artykułu wynika, że wystarczyłoby ich 10-20? Zresztą wydaje mi się, że w PRL raczej trzeba było tych 100 pensji + lat oczekiwania i “przedpłacania”. Ale może w CSRS było inaczej.
    “W 1985r. za Škodę 105 S trzeba było zapłacić 56.200 czechosłowackich koron, za 120 L – 63.000, za 120 GLS – 71.670, za 130 L – 69.980. (…) Sprzątaczka zarabiała 2.500, a górnik do 7.000.”

    • “100 pensji” pisałem w odniesieniu do realnej ceny samochodu w Polsce. Oficjalne nawet u nas były niższe, z tym że za oficjalną cenę to trzeba było czekać parę lat i po drodze dopłacać do chwilę, bo cena się zmieniała, a obowiązywała ta z dnia odbioru. Tak właśnie funkcjonowały przedpłaty, których celem było ściąganie gotówki z obywateli. Jeśli ktoś chciał kupić auto od ręki, musiał mieć dewizy albo zapłacić cenę giełdową – w obu przypadkach cena osiągałą mniej więcej 100 pensji (Maluch i Trabant mogły być trochę tańsze).

      W CSRS i NRD samochody faktycznie były tańsze. W tym drugim przypadku dostępność była podobna jak u nas (tzn. na Trabanta w oficjalnej kolejce czekało się 10 lat), z tym że większość obywateli miała krewnych w RFN, którzy przysyłali im dewizy. Czytałem niemieckie artykuły wskazujące, że POŁOWA zarejestrowanych w NRD Wartburgów była opłacona przez obywateli RFN, którzy fundowali takie prezenty swojej rodzinie zza muru – między innymi na tym polegał “sukces” NRDowskiej motoryzacji i gospodarki w ogólności. Co do Czechosłowacji – nie mam bliższych informacji. Aut jeździło tam faktycznie dużo więcej niż u nas, działały odpowiedniki Polmozbytu (przedsiębiorstwo Mototechna) i Pewexu (u nich – Tuzex), ale żadnych szczegółów nie znam. Podejrzewam, że mogło być bardzo podobnie jak u nas, tylko na trochę niższym poziomie cenowym, no i od lat 50-tych, a nie od 1974r. – stąd wyższy poziom zmotoryzowania.

      • Ja to się ciągle zastanawiam dlaczego w NRD nie ściągali używek z RFN

      • Nie znam ówczesnych przepisów enerdowskich, ale sądzę, że mogły po prostu zabraniać sprowadzania używek. Generalnie trochę zachodnich aut po NRD jeździło, tak samo zresztą jak po Polsce, ale u nas ludzie sprowadzali raczej stare rupiecie (za które i tak płacili słone cła), a u nich – głównie auta nowe, oficjalnymi kanałami (za dewizy lub z przydziału dla zasłużonych). Googlowałem dzisiaj coś w temacie (po Twoim komentarzu), i jedyne, co w niemieckich źródłach piszą o imporcie samochodów do DDR, to właśnie oferty dewizowe – od Garbusów i Golfów do Volv i Citroenów CX. O używkach ani słowa, chociaż wpisywałem to w Google na sto sposobów.

        Oczywiście, Hurgot ma rację, że granica NRD-RFN była najpilniej strzeżoną i najszczelniejszą w świecie – to też mogło trochę przeszkadzać, chociaż obywatele Zachodu czasami podróżowali do NRD i z powrotem. Ale jeśli już coś kupowali dla krewnych na Wschodzie, to w oficjalnych, enerdowskich sklepach dewizowych (zresztą pewnie taka była idea, żeby dewizy przejmowało państwo, z konkretną marżą handlową, a nie żeby podarunek wędrował z ręki do ręki bezgotówkowo).

      • aż nie wiem czy nie żartujesz… granice były zamknięte, nie było paszportów, w RFN Marka NRD była warta tyle, co stop metali w niej zawarty, przeciętny obywatel musiał pracować na używane auto zachodnie ładnych kilka lat,do tego lud nie musiał używać wytworów zaplutego burżujskiego zachodu bo miał swoje lepsze, a nad wszystkich czuwał Wielki Czerwony Radziecki Brat…

      • Ze Skodą nie mam wspomnień, nigdy nie jechałem nowszą niż Felicia to się nie wypowiem. Nie leżą mi jak nic tylnosilnikowe Skody. Ale patrzę, że wchodzi temat zachodnich aut i handlu samochodami po obu stronach kurtyny. Czytałem obszerny artykuł w Auto Świat Classic, który był przedrukiem z Auto Bilda na temat motoryzacji NRD i zachodnich aut w niej. Wynikało z niego jasno, że sprawdzono w partiach 20-30 tyś VW Golfów których wcale nie sprzedawano za dewizy, a za marki NRD i przydział na niego najczęściej przypadał emerytom. Poza tym zasłużeni ludzie dostawali Volvo, bądź Citroeny. Zaś nigdy przenigdy nie importowano do NRD Mercedesów. W małych ilościach Genex tj. odpowiednik pewexu sprzedał jedynie BMW E30. Poza tym sprowadzono po wizycie Honeckera w Japonii pewną partię Mazd 323. Co do używek też nie ma legitnego info, ale fakt słyszałem już, że w NRD i ZSRR było to kategorycznie zakazane, jakikolwiek import z zachodu. Co więcej to chyba była domena PRL, gdzie po prostu cło zabijała inflacja. Przecież W115 i W123 nie było nawet w oficjalnych katalogach pewexu, a z zachodnich aut tego było w komunistycznej Polsce najwięcej zaraz po VW. Nie wiem kompletnie jak to było w CSRS, może ktoś ma info. Czasem na nagraniach z Pragi z lat 70 i 80 również widać Mercedesy, a także Volvo, Słyszałem też, że trafiła tam pewna partia Toyoty Corony.

        A co do faktu, że zostało tam tyle Skód. Kurczę Czesi są jednak bardziej lokalnymi patriotami też. Poza tym nie ma tam takiego parcia wymiany na nowe jakie w Polsce pojawiło się po 2000 roku. Tam do dzisiaj króluje Skoda i zapewne długo będzie królować.

20. Miałem 120L że skrzynią 5,miałem też rapida 136 z 1989 roku i pod względem jazdy to były dwa światy. Niestety rapida sprzedałem w największym dołku cenowym. Jakby ktoś widział rapida z siedzeniami od mazdy 626 coupe to mój były. Fajne auta ale też potrzebują trochę wiedzy i kultury technicznej żeby były bezawaryjne. A ze starszych miałem też 1000 mb

21. Tylno silnikowe skody miały jeszcze jedną ciekawą cechę techniczną – skrzynia biegów zblokowana z przekładnią główną a obudowa ukształtowana tak , że dyfer razem kołem talerzowym wchodzi zarówno w jedną jak i w drugą stronę. Jeżeli pomylisz się przy składaniu to na koniec okazuje się , że masz cztery biegi do tyłu i jeden do przodu 😀

22. Moi rodzice kupili Skodziankę ( bo tak była nazywana) z drugiej ręki w 1983. Rok produkcji 1981 a wersja wyposażenia GLS, więc chromowana galanteria mieszała się z “nowocześniejszymi” dodatkami. Przednie światła podwójne-okrągłe, ale tylne zespolone jak w modelach 135/136. Zderzaki stalowe w kolorze czarnym, lusterko z tworzywa, podobnie kasetki drzwi. Na wyposażenie GLS składało się o ile pamiętam napinacze pasów bezpieczeństwa, wiecznie niesprawny obrotomierz oraz dodatkowy bieg wycieraczek. Był to pierwszy samochód mooch rodziców i pierwszy samochód mojego dzoeciństwa. Do dziś w garażu pałęta się mnóstwo części od Skody. Co do awaryjności to najbardziej wbijają mi się w pamięć problemy z przegrzaniem. Przypominam sobie, że gdy miałem 5-6 lat zagotował nam się na trasie płyn ( a dokładniej kranówka ;)) to ojciec wysłal mnie z bratem na poszukiwanie wody, żeby móc przynajmniej dojechać z powrotem do domu. W jakiejś wiosce poratowała nas rodzina bańką wody…
    Z racji ciągłego garażowania problem korozji praktycznie nie występował.
    Co do prowadzenia- zimą pod oblodzoną górkę podjechać mogły tylko dwa samochody- Maluch i własnie Skoda:).

    • Czyli znów wszystko się zgadza z opowieściami 🙂 A co do nazwy zwyczajowej, to u mnie mówili oczywiście Skodillak.

23. oo jeszcze mi sie przypomnialy ze te Skody mialy bardzo fajny przerywacz kierunkowskazow – niby zwykly mechaniczny, ale mial srubke ktora mozna bylo krecac regulowac czestotliwosc migania migaczy, wiec migaly zwawo a nie tak zdechle jak nasze FSO, a pozatym mozna bylo je zastosowac do kazdego innego pojazdu z innymi zarowkami i srubka wyregulowac zeby ladnie migal, pamietam ze kiedys taki zalozylem kolegi wujkowi do Simsona bo Simsonowy byl jakis nietypowy albo drogi a ze Skody nadal sie idealnie po ustawieniu srubka 🙂

24. Dziękuję Szczepan za ten wpis. Wspomniałeś mi auta z przeszłości. Wujek mojej mamy miał 1000MB.
    Mój ojciec S 100L i 105S. Oczywiście obie musieliśmy remontować.
    Tak, że to auto znam na wylot. Garde a później Rapid to było nieosiągalne marzenie w prl. Skody były fajne bo zużywały mniej paliwa a jeździły nie gorzej niż tzw. Polskie Fiaty czy Łady.

25. Oj w czechach wszytskie tylnosilnikowe Skody w ostatnich latach poszły mocno w górę. Teraz bez 25-30tys koron nie ma czego szukać. Tzn czegoś co nie wymaga natychmiastowych inwestycji w wysokości ceny zakupu 🙂

26. W pełni się zgadzam, podałles kilka istotnych faktów. Układ trzeba tak właśnie odpowietrzyć wg. instrukcji fabrycznej (bardzo prosto)
    Kierownica chodzi leciutko, bajka. Oczywiście należy tylko chociaż raz w sezonie przesmarować kalamitki zwrotnic – to też zwykła czynność obslugowa tego modelu i po sprawie. Nowszyy typ przekładni to chyba standard po liftingu od 83r.
    Wszystkie moje doświadczenia po kilku latach użytkowania nie tylko okazjonalnego są bardzo podobne. 120L, 89r. import DDR i pomimo całego życia bez garażowania nie gnije! To jest szok. Skrzynia 5, spalanie śmiech, a prędkość autostradowa 100-110 bez zadyszki. Jedyny minus niższych modeli to właśnie mokre półosie bez przegubów, rodem jeszcze ze Škody 100, – bywa że puści simmernig i zaoleji tylny bęben, poza tym hamulce nawet długich miesięcznych postojach nie robią kłopotu, z żadnym zapiekaniem. Co jeszcze ciekawe – bardzo przyzwoite światła (trapezowe po lifcie) – skuteczniejsze niż w Mercedesie W124 🙂