SEKCJA GOSPODARCZA: SZKICE PĘDZELKIEM

48 Comments on “SEKCJA GOSPODARCZA: SZKICE PĘDZELKIEM”

1. Tu pewna dygresja. W Chinach do przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych osoba fizyczna nie mogła wedle tamtejszych przepisów posiadać własnego samochodu, lecz jednocześnie mogła legalnie ,,po godzinach” wykorzystywać do celów prywatnych auto firmowe bądź używane do prowadzenia działalności gospodarczej. (Podobnie było w tym czasie również sąsiednim Wietnamie).

   • To ciekawe w kontekście pani Sun Guiying – ale ona rzekomo prowadziła z mężem fermę kurczaków 🙂

2. Szczepanie, wiele mówi się i pisze na temat „samobójstwa” europejskiej/światowej motoryzacji, co szeroko otwiera drzwi właśnie Chińczykom, którzy mają nas „zalać” samochodami produkowanymi na ich rodzimym rynku. Jak Twoim zdaniem wygląda sytuacja? Czy także z ekonomiczno-finansowego punktu widzenia ekspansja Chin (niekoniecznie motoryzacyjna) na cały świat to kwestia czasu?

   • Chińczycy mocno zniechęcili się do ekspansji motoryzacyjnej w Europie i USA. Ale za jakiś czas – kto wie? Zwłaszcza że wygrywają wyścig po dostęp do surowców potrzebnych do produkcji baterii trakcyjnych. Pytanie tylko, czy przyszłością na pewno będzie masowa elektryfikacja? Bo w masowość motoryzacji elektrycznej nie wierzę (ona jest po prostu zbyt droga i zbyt niepraktyczna), więc albo samochody znów staną się czymś elitarnym, albo po prostu władze odpuszczą sobie pęd to elektryfikacji.

     Chyba że nastąpi jakiś spektakularny przełom techniczny – bo to jest zawsze możliwe i zawsze nieprzewidywalne.

     • A ja tam wrócę do naszych wcześniejszych wniosków, że wprowadzenie wymiennych akumulatorów (tak jak np.NIO) jest realne i łatwe do wykonania – jedna regulacja UE i wszystkie firmy wprowadzą ujednolicone baterie, które będzie można wymieniać na stacjach … paliwowych.

3. Czytając artykuł przypomina mi się pewna historia. Kiedyś czytałem wywiad z jednym z emerytowanych dyrektorów naszego FSM który był w latach osiemdziesiątych odpowiedzialny za eksport i współpracę z zagranicą przy sprzedaży produktów bielskiego zakładu. Ponieważ w połowie lat osiemdziesiątych sprzedaliśmy do Chin partię maluchów a po wycofaniu z produkcji archaicznej Syreny została dużą część wyposażenia produkcyjnego powstał pomysł… nawiązania współpracy i produkcji Syreny Bosto w państwie środka. Jej prymitywna konstrukcja miała pozwolić choć częściowo zmotoryzować chińską prowincję. Rozpoczęto negocjacje z jakimiś lokalnym (choć całkiem sporym) producentem sprzętu rolniczego, po czym okazało się że… w ówczesnych chińskich warunkach produkcja nawet tak prymitywnego pojazdu jak ,,Bostonka” przekracza jego możliwości technologiczne. Tak więc postęp w tym kraju przez ostatnie czterdzieści lat był naprawdę bezprecedensowy…

   • Przez długi czas chińskie fabryki był tylko montowniami. Później – kopiowały wszystko jak leci. A wreszcie się usamodzielniły – ale pamiętajmy, że od 1980r. minęło już ponad 40 lat. To jest naprawdę szmat czasu.

4. Nadzieją na export samochodów dla Chińskich producentów są auta elektryczne. NIO już rozpoczęło sprzedaż w Norwegii i ma nie najgorsze wyniki, same samochody też prezentują się nieźle nawet na tle europejskiej czy koreańskiej konkurencji.
   Ciekawi mnie czy za kilka lat nie będziemy mówili o wręcz masowej ekspansji elektrycznych chińskich aut i narzekali, że co ciekawsze i lepsze modele są tylko na wewnętrzny rynek. Dobrą analogią mogły by być tutaj smartphony. Jeszcze ponad 10 lat temu wszyscy się śmiali, że tanie i niezbyt udane modele są ledwo sprzedawalne a dziś klienci w Europie walczą o flagowce, które wychodzą głównie na chiński rynek a ich zaletą z pewnością nie jest niska cena.

   • Osobiście wyleczyłem się z wszelakich chińskich urządzeń, za jednorazówki to ja dziękuję. Wolę trochę dopłacić i mieć stabilnie działąjące urządzenie. Oczywiście, żeby kupić takie, ktróre nie są “made in china”, trzeba się trochę naszukać, ale jest to nadal możliwe.
     Co do samochodów to czy elektryk czy spalinówka to nadal jest samochód. Napęd to jeden z kilku systemów na pokładzie. Wydaje mi się, że jest wiele detali, gdzie doświadczenie jest istotne, choćby konstrukcja podwozia i nadwozia, detale, zabezpieczenie antykor., wygłuszenia, syst. bezpieczeństwa, wentylacja i klimatyzacja, elektryka. Sporo można ordynarnie zerżnąć, ale bez doświadczenia pewne detale mogą umknąć.

     • Co do doświadczenia – oni są już w biznesie dobre 20 lat. Inżynier z takim doświadczeniem jest u szczytu swoich możliwości (na starość każdy z nas robi się skostniały i mało kreatywny). A to, że nie mają tradycji od 4 pokoleń, przeszkadza głównie w uzyskaniu prestiżu marki, ale na pewno nie w opracowaniu dobrych produktów – bo efekt pracy człowieka zależy od niego samego i od aktualnych warunków, a nie od umiejętności jego dziadka. My lubimy rozumować w kategoriach organizacji i firm, ale aktualne produkty tworzą aktualni pracownicy, nie ich przodkowie. Historia przodków wpływa tylko na cenę, jaką są skłonni zapłacić nabywcy (tzn. w przypadku pewnych kategorii produktów).

       A co do jakości – dziś Chińczycy latają w kosmos i produkują wszystko, co im do tego potrzebne. Tyle że na eksport wysyłają tandetę, bo takie są oczekiwania nabywców – chińszczyzna ma być tania, inaczej nikt jej nie kupi. No to dostajemy z Chin taniochę. Gdyby zapłacić Chińczykom tyle, ile płacimy Niemcom albo Amerykanom, produkt nie musiałby wcale być gorszy – tyle że my tego nie chcemy, bo za zachodnią cenę wolimy zachodnią markę (patrz akapit pierwszy). To jednak nie znaczy, że sami dla siebie Chińczycy też produkują dziadostwo.

5. Jak zwykle mięsny wpis . Uwielbiam te historyczne wprowadzenia .
   P.S. w tekście jest mała literówka > Branża samochodowy zna ten problem:

   • Dzięki, poprawione 🙂

6. Chiński przemysł motoryzacyjny, jego początki i rozwój w latach 80-tych i 90-tych to fascynujący i bliżej nieodkryty temat. Wszystkim zainteresowanym polecam stronę chinacarhistory.com gdzie co i raz znajduję takie perełki jak np bezlicencyjna kopia Dacii 1310,

   (https://chinacarhistory.com/2021/07/13/the-sanshan-company-made-the-other-dacia/)

   , która zupełnie niezależnie była produkowana przez dwa niepowiązane ze sobą zakłady w różnych prowincjach (jeżeli dobrze kojarzę to przez pewien czas istniał przepis, że samochody mogły być rejestrowane tylko w ramach prowincji gdzie był wyprodukowane), czy wytwarzany w latach 90-tych Polonez pożeniony z częściami od VW Santany. W przeciwieństwie np. do ZSRR, który kupował jedną licencję, a potem tłukł przez lata jeden model w wielu zakładach w mln egzemplarzy, w CHRL zakłady były rozproszone, co w warunkach konkurencji i nieprzestrzegania praw własności przemysłowej, sprzyjało powstawaniu niewielkich serii endemicznych modeli, stanowiących bardziej lub mniej udane kopie i mixy samochodów z całego świata.

   • Wielkie dzięki za uzupełnienie. To jest arcyciekawy i w ogóle nieznany temat. Trzeba będzie podrążyć 🙂

   • Jerzy, nie wiem czemu się w takie czeluści internetu zapuszczasz, ale ta stronka to prawdziwe złoto. Są tam takie piguły, że oczy więdną, ale nie mogę się od niej oderwać 🙂

     • E tam od razu czeluści, prawdziwie niszowy temat dla motoryzacyjnych geeków to motoryzacja północnokoreańska, np. historia powstania i produkcji samochodu o nazwie Sungri Paektusan – to jest dopiero wiedza bezużyteczna, którą można zabłysnąć w towarzystwie 🙂

       https://www.imcdb.org/vehicle_1216537-Sungri-Paektusan-1978.html

     • O Korei Północnej mówił jeden z pierwszych wpisów na Automobilowni 🙂

   • Jak dobrze wiemy, Dacie były podłej jakości. Wiemy też, że chińskie wyroby przez wiele lat również były podłej jakości. Jak podła musiała być chińska podróbka Dacii?

7. noo! i taki rząd przydał by się też u nas, że prawo prawem, unia unią a i tak robimy swoje 🙂 to mi się w Chinach podoba 🙂 i na Węgrzech 🙂
   artykuł bardzo fajny, szkoda, że tak mało o tych kopiach “nielegalnych” bo to najciekawsze 🙂 chciał bym cały artykuł o tym

   • Zapewniam Cię, że nie chciałbyś żyć pod takim rządem. Oni robią co chcą, ale wtedy, jak to jest w ich interesie, a obywatel znaczy dla nich mniej niż u nas komar.

     Deng Xiaoping pozwolił się obywatelom bogacić nie dlatego, że chciał powszechnego dostatku, tylko dlatego, że komunistyczna partia wreszcie zrozumiała, że niewolnicy nigdy nie pracują efektywnie i że bez dania ludziom prawa do ich plonów żadnych plonów po prostu nie będzie. Kraść cudze wynalazki też pozwalali wtedy, kiedy służyło to ich własnej sile, a kiedy zaczęli opracowywać swoje, to zaczęli ich też pilnować – i to swoimi metodami (nie chciałbyś być w skórze Chińczyka, który zdradzi jakieś tajemnice zagranicy).

     Informacje o tym, jak wygląda życie w Chinach, możesz sobie z łatwością poczytać w innych miejscach. Państwo inwigiluje wszystkich bardziej niż u Orwella (bo ma środki techniczne, o których się Orwellowi nie śniło) i decyduje np. ile czasu można spędzić tygodniowo na grach komputerowych (to nie przenośnia ani nie żart – są na to przepisy, i to egzekwowane), albo z kim się możesz kolegować (w systemie “social credit points” traci się punkty między innymi za spotkania z osobami o niskim stanie konta punktów). A to tylko strzępki tego, co można się dowiedzieć z naszej perspektywy.

     • To prawda, połączenie systemu autorytarnego z nowoczesną technologią i sztuczną inteligencją opartą na big data mogą stworzyć państwo, o którym nie śniło się autorom antyutopijnych książek science fiction (z tego co gdzieś czytałem obywatel może tracić social credit points nawet w momencie przejścia na czerwonym świetle, bo kamery uliczne mają wbudowany algorytm rozpoznawania twarzy). Kapitalizm w chińskim wydaniu też ma chyba bardziej drapieżne oblicze niż na zachodzie. A najgorsze w tym wszystkim jest to, że system chiński jest bardzo efektywny i w przeciwieństwie do innych znanych dyktatur nie widać oznak żeby się miał załamać pod własnym ciężarem.

     • System gospodarczy jest efektywny, bo to jest po prostu stosunkowo wolny rynek. KPCh dobrze obserwowała, co działo się w świecie, i wyciągnęła właściwe wnioski. Chociaż niektórzy przypominają, że Deng Xiaoping traktował gospodarczy liberalizm jako fazę przejściową – bo uznał, że winę za gospodarczą i humanitarną katastrofę epoki Mao ponosi “przeskoczenie” tego etapu – tzn. bezpośrednie przejście od feudalizmu do komunizmu, z pominięciem gospodarki rynkowej. Więc wprowadził wolny rynek, żeby uczynić zadość schematowi naszkicowanemu przez Marksa (wspólnota pierwotna – despotyzm – feudalizm – wolny rynek – – socjalizm – komunizm). Ale Deng Xiaoping już nie żyje, więc tego się nie dowiemy, a obecny model, jak mówisz, jest efektywny, więc pewnie nieprędko zostanie zmieniony.

     • Skoro o tym mowa, polecam genialną książkę K.Stritmattera “Chiny 5.0. Jak powstaje cyfrowa dyktatura.”. Socila points to najmniejszy problem. Większym jest iście orwellowska manipulacja rzeczywistością i historią. Zwłaszcza, że nie stoi za tym jakaś wyższa idea, moralność, religia, etyka – nic. To jest pusta pogoń za władzą i pieniądzem, która może Chiny kosztować bardzo dużo. Niestety to nie stanie się raczej prędko i koszty poniesie reszta świata, w tym rzecz jasna my.

     • Pełna zgoda. “Każda władza demoralizuje, a władza absolutna demoralizuje absolutnie” (cytat).

       Zresztą w wykonaniu władzy wszystko służy utrzymaniu władzy – wszystkie idee, zasady moralne czy religijne są traktowane wybiórczo, jeśli pomagają pozostać przy żłobie. Stąd zrażenie tak szerokich mas ideami wolności/patriotyzmu/religijności/wzajemnej tolerancji/ochrony środowiska (niepotrzebne skreślić) – bo wszystkie one są instrumentalnie traktowane przez polityków, którzy odwracają je o 180 stopni.

     • Panie Jerzy, pocieszające jest, że wszystkie imperia kiedyś w końcu upadają 🙂 System może i jest efektywny, ale Chiny trapi inny, poważny problem (popularny także i na zachodzie) – demografia. Chińczycy przechodzą na emeryturę około 55 roku życia, a brakuje młodych, żeby była zastępowalność. Więc koniec mitycznych zielonych wzrostów PKB jest naprawdę realny, a jak kasy będzie mniej to na inwigilacje może braknąć. Są co prawda jakieś programy państwowe (np. koniec polityki jednego dziecka), ale ludzie już się trochę dorobili i naturalnie dzietność jest mniejsza.

   • Eee, przecie w Polsce tak mamy. Miłościwie nam panujący się nie przejmują umowami, UE, przepisami (nawet tymi, którzy sami uchwalili) i robią swoje – a że to swoje niekoniecznie wychodzi ogółowi na dobre, no cóż… :]

     Przy czym w Polsce za krytykę rządu w sumie nic nie grozi, ***** *** są wszędzie a masowych aresztowań, samobójstw czy ewaporacji nie ma. W Chinach zaś krytyka władzy to sport ekstremalny.

     PS. Ochrona własności intelektualnej w Europie to też stosunkowo nowy koncept – wystarczy wspomnieć o szwajcarskich patentach nie obejmujących substancji chemicznych (więc lewe leki z przełomu XIX i XX wieku były dalej legalne) czy niezależnych krajowych biurach patentowych pozwalających np we Francji opatentować przez Francuza wynalazek już opatentowany w Anglii przez Anglika. Albo totalne struganie debila jak w przypadku Opla (skoro Citroen jest żółty, a Opel zielony to przecież nie jest kopią…)

     • Chcę unikać wypowiadania się na tematy czysto polityczne (w przeciwieństwie do światopoglądowych, których wcale nie unikam), ale śmiem zauważyć, że “anutyunijna” retoryka naszej władzy objawia się głównie w gębie, bo jak dotąd większość zaleceń Brukseli jest wprowadzanych bardzo gorliwie (z Traktatem Lizbońskim na czele – prezydent Kaczyński podpisał go chyba jako pierwszy na kontynencie, mimo że jego opcja tak bardzo szafuje hasłami niezależności i niepodległości). Oni stawiają realny opór Unii wyłącznie tam, gdzie Unia przeszkadza im w osiągnięciu pełni władzy (np. w kwestii sądownictwa). Co zresztą typowe u całej ludzkiej rasy zwanej politykami.

       Pełna zgoda co do historii ochrony własności intelektualnej. Opel Laubfrosch to znakomity przykład. Ja jednak nie wiem, czy chodziło o naiwną interpretację, czy po prostu świadomie cyniczne potraktowanie sprawy, w celu wspierania krajowego przemysłu. Dopuszczam obie możliwości, a prawdy się pewnie nie dowiemy, bo nie zajrzymy do umysłów ówczesnych sędziów.

     • “Petunia non omnis” czy jakoś tak :]
       No obecnie mamy na tapecie sędziów i Turów i masę populistycznych pyskówek…

       A wracając do patentów – artykuł czytałem chyba parę lat temu więc wszystkich szczegółów nie pamiętam, ale biura patentowe wręcz oficjalnie nawoływały do patentowania pod swoim nazwiskiem patentów podejrzanych w biurach zagranicznych. Szwajcarzy wprowadzili patenty zdaje się pod naciskiem firm niemieckich, a i tak zrobili to w taki sposób, aby nie uwalić swojego dochodowego interesu.
       Ciężko uwierzyć, żeby w przypadku Opla chodziło o ignorancję sędziów – przecież biegli byli potrzebni już wcześniej do samego rozpatrzenia wniosku patentowego. W świecie, w którym złamanie tajemnicy cechowej było surowo karane chyba od starozytnosci.
       Świat jest taki, że silni się średnio liczą ze słabszymi, tak było, jest i będzie wszędzie i zawsze…

8. Małe sprostowanie: polska ustawa o prawie autorskim z roku 1994 nie była bynajmniej pierwszą taką ustawą w naszym kraju – wcześniej obowiązywało prawo autorskie z roku 1952, zaś jeszcze wcześniej z 1926. Przed rokiem 1926 prawo autorskie było regulowane przez nadal obowiązujące ustawodawstwo dawnych państw zaborczych. Rok 1994 był o tyle przełomowy, że wtedy po raz pierwszy uregulowano m.in. prawa artystów wykonawców i status prawny programów komputerowych. Ochrona praw autorskich jako taka funkcjonowała jednak u nas, na zasadach z grubsza takich jak obecnie, jeszcze przed I Wojną Światową.

   • Tak, prawda – nawiązywałem oczywiście do sytuacji na rynku software’owym.

9. W próbach (z)rozumienia Chin polecam znakomitego polskiego sinologa prof. Bogdana Góralczyka). “Nowy długi marsz”, wcześniejszy “Wielki renesans”. Ciekawe są podcasty Leszka Ślazyka na YT. Kolejny polski spec od Chin to Radek Pyffel. No i lektura Kai fuel Lee o sztucznej inteligencji. Endżoj!

   • Kai-fu Lee

   • Bardzo dziękuję 🙂

10. warto zwrócić uwagę (co potwierdza słowa Szczepana) na nową politykę marketingową Chińczyków
    zrozumieli oni że NIGDY nie sprzedadzą z godnym zyskiem w europie elektroniki pod markami “dingxinmi” “shoeichi” itp , i zaczeli wykupywać szacowne i pamietane przez dzisiejszych 40letnich europejczyków (najkorzystniejsza obecnie grupa docelowa) marki japońskie jak np HITACHI

    sam bym sie na to nabrał pamiętając VHSy z lat 80tych itp , ale mnie pan w media expert oświecił

    uważam to za posuniecie genialne i w motoryzacji też podobne będziemy obserwować , czego przykład podał tutaj już Szczepan w postaci Volvo

    • Chińczycy dysponują takimi nadwyżkami wolnej gotówki, że kupują jeśli tylko klient chce sprzedać. Volvo to tylko jeden z przykładów – od Spykera kupili markę SAAB, od Włochów bardzo szanowaną wśród motocyklistów markę Benelli. To tylko przykłady pierwsze z brzegu. Z wielu innych nie zdajemy sobie sprawy.

    • Nie do końca się z tym zgodzę, w dziedzinie smartfonów chińskie marki już się zadomowiły na Zachodzie.

11. Parag Khanna
    https://www.znak.com.pl/ksiazka/przyszlosc-nalezy-do-azji-globalny-porzadek-w-xxi-wieku-parag-khanna-179677

12. BYD Coupe – chciałbym zauważyć, że “nie sama twarz zdobi człowieka”. Toż to ordynarna kopia Megane II CC, z doczepionym jedynie noskiem od Mercedesa 🙂 cała reszta jest francuska, z lekką naleciałością Astry CC jeśli mowa o kolorze tylnych kloszy lamp 🙂

    • Być może. Ale to Daimler protestował, nie Renault.

      • Kilka lat temu opisywano w prasie motoryzacyjnej przypadek, jak to chiński producent /marki nie pomnę/ zarządzany przez Niemca próbował wprowadzić na rynek europejski kopie BMW X3 I gen.
        O ile Bawarczycy przegrali spór sądowy we Włoszech, to niemieckie sądy nie były już tak wyrozumiałe i skończyło się to totalną porażką Chińczyków – włącznie z nakazem zniszczenia już sprowadzonych do Niemiec egzemplarzy. Całość jako przedsięwzięcie gospodarcze nie wypaliło i producent szybko się zawinął.

      • Ależ drogi Autorze, to nie był przytyk do Ciebie, tylko głośne zdziwienie, jak wiernie można coś skopiować. Na poniższych zdjęciach można zobaczyć to auto z różnych stron, gdzie konstrukcja dachu, praktycznie wszystko, nawet klamki i lusterka są Renault. Różnice to: inne emblematy, inny guzik otwierania i zamykania bagażnika (w CC był schowany w emblemacie), składana antena, fake’owe wloty za przednimi drzwiami oraz wgłębienia w drzwiach (pewnie żeby chłodzić złożony dach hehehe), minimalnie zmienione oprawki bocznych kierunków, nosek z Mercedesa inny panel regulacji klimy wewnątrz, inne zagłówki przednie. To tyle z wyglądu, porównane na podstawie zdjęć z internetu dla modelu BYD S8. Do tego patrząc na łączną ilość wyprodukowanych egzemplarzy (103 szt.) jestem nawet skłonny uwierzyć, że ordynarnie kupowali Renówki + trochę szpachli + chińskie zamienniki reflektorów, zderzaka, osłony chłodnicy do Merca i cyk, mamy nowy model. Media na świecie piszą, również w Polsce, że krok milowy itd, pierwszy chiński samochód ze sztywnym składanym dachem. Koszt promocji chińskiej myśli technicznej na świecie wielokrotnie zwrócił nakłady na chałupniczą metodę wyrobu. Prawie jak Bentley 🙂

        Wymiary:
        Megane II CC vs BYD S8:
        długość: 4355 vs 4495 (pewnie chcieli wsadzić v6 wzdłużnie 🙂 )
        szer. : 1777 vs 1780
        wys. : 1420 vs 1400
        rozstaw osi: 2522 vs 2520

      • Ależ absolutnie nie potraktowałem tego jako przytyk 🙂

        To auto wszyscy fotografują od przodu i myślę, że to właśnie skutek protestu Daimlera. A Francuzi, jak widać, nie przejęli się 🙂 A podobieństwu auta do Renault absolutnie nie mam zamiaru zaprzeczać 🙂

13. “Pecunia non olet” jak już…

    Chiny wcale nie są takie jakimi wydają się być – nie ma tam własności w naszym, europejskim, rozumieniu. Państwo może… wszystko.

    • Nie ma wolności osobistej, ale własność prywatna jest akurat szanowana. Szeroko opisywana była sprawa pewnej kobiety, która nie chciała sprzedać działki pod budowę autostrady. Skutkiem tego autostrada musiała ominąć jej działkę i faktycznie ominęła – kobieta mieszka teraz na wąskim skrawku ziemi pomiędzy jezdniami:
      https://www.9news.com.au/national/china-news-motorway-built-around-house-nail-houses/5db3218c-5059-4716-ad98-074166cb158d

      W każdym europejskim kraju są przepisy dotycząca przymusowego wywłaszczania (za odszkodowaniem). Chinka odszkodowania nie przyjęła, więc nie dało się wejść na jej ziemię. No i taki jest skutek.

      Lata panowania Mao i ówczesna katastrofa nauczyły chińskie władze, że wolna gospodarka i wolny rynek to jedyna droga do wzrostu – co widać na załączonym obrazku. Natomiast polityka i prawa człowieka inne niż własność to całkiem osobna sprawa.

      • https://chiny24.com/gospodarka/chinski-model-wlasnosci-prywatnej

      • Oficjalnie to się nazywa własność państwowa, ale na terenach miejskich ziemię bierze się w użytkowanie na bodajże 50 lat i tym prawem można normalnie obracać.

14. Szczepanie, nie wiem o co kaman z tymi domami-gwoździami,
    ale przykład Jacka Ma pokazuje, że wszystko wokoło to matrix i nagłe odnalezienie się w tamtejszej rzeczywistości może być bardzo bolesne.
    On w sumie się dowiedział, że alibaba.com jest… nie jego.
    A może wystarczyło… nie gwiazdorzyć 😉

    • Polityka ma oczywiście pierwszeństwo, jak w każdym państwie autorytarnym.